Śluza położona w krainie Wielkich Jezior Mazurskich, na szlaku bocznym Jezioro Mikołajskie – Jezioro Nidzkie. Pierwszą, drewnianą śluzę zbudowano w tym miejscu w 1879 r. Powstała na sztucznym przekopie pomiędzy jeziorami Guzianka Mała i Bełdany. W latach 1899–1901 drewniana konstrukcja została zastąpiona betonową. Po wojnie pierwotny napęd ręczny zmieniono na elektryczny. Czas napełniania śluzy wodą wynosi ok. 10 minut, a śluzowanie trwa ok. 20 minut. Nad głową dolną śluzy przebiega most drogowy łączący Ruciane-Nidę z Wejsunami. Śluza w Guziance jest najbardziej eksploatowanym tego typu obiektem w Polsce. Rocznie przepływa przez nią ok. 15 tys. jednostek. Od 2020 r. obok niej funkcjonuje nowa śluza „Guzianka II”.
